یاسمن صادق شیرازی در روزنامه ایران نوشت: در پی افزایش قیمت کاغذ در بازار و کمبود آن تعداد زیادی از روزنامههای کثیرالانتشار شمارگان و صفحات خود را کاهش دادند. این گرانی البته به‌دنبال حذف کاغذ از کالاهای مشمول ارزی اتفاق افتاد و باعث شد روزنامه‌هایی که توان خرید کاغذ را ندارند روی کیوسک نروند یا با صفحات کمتری منتشر شوند.
در این میان مدیران مسئول روزنامه‌ها معتقدند که با دو برابر شدن قیمت ماده اصلی رسانه‌های چاپی قیمت فروش آنها هم باید تغییر کند اما این کار در شرایط فعلی امکانپذیر نیست. مدیران مسئول روزنامههای مختلف واکنش‌های متفاوتی نسبت به گرانی کاغذ نشان دادند. به طوری که «مهدی رحمانیان» مدیرمسئول روزنامه شرق با اشاره به کاهش ۴ صفحه از این روزنامه به خاطر نبود کاغذ در بازار به «ایران» می‌گوید: مشکل ما در حال حاضر گرانی نیست بلکه نبود کاغذ است. اگر کاغذ در حال حاضر در بازار وجود داشت ما با قرض هم آن را می‌خریدیم اما به خاطر مدیریت ضعیف مسئولان با نبود کاغذ در بازار مواجه هستیم.
رحمانیان با اشاره به اینکه با ادامه پیدا کردن این شرایط ما به سمت ۴ صفحه شدن حرکت می‌کنیم، بیان می‌کند: گویا تعدادی از تجار به احتکار کاغذ دست زده‌اند که البته من از این موضوع به صورت قطعی باخبر نیستم.
مدیر مسئول روزنامه شرق با تأکید بر اینکه این روزنامه با شرایط بدی به خاطر نبود کاغذ دست و پنجه نرم می‌کند، می‌گوید: در شرایط نبود کاغذ به‌عنوان کالای استراتژیک هیچ نهاد دولتی‌ای پاسخگوی این شرایط نیست. اگر مدیریت ما زنده و پویا عمل می‌کرد سریع از طریق هواپیمایی کاغذ وارد می شد اما متأسفانه این کار انجام نشد.
او می‌افزاید: زمانی که سیب زمینی در بازار کاهش می‌یابد مسئولان بسرعت شروع به واردات می‌کنند اما مشاهده می‌کنیم برای کاغذ هیچ اقدام قابل توجهی انجام نمی‌دهند. هنوز نهادهای دولتی تا آنجا که من اطلاع دارم هیچ اقدام مؤثری برای حل موضوع انجام نداده‌اند.
رحمانیان با اشاره به اینکه رسانه‌ها به‌دنبال حل این مشکل با راهکارهای مختلف هستند، می‌گوید: البته ممکن است برخی ها از نبود رسانه ها خوشحال شوند و از همین رو تلاشی برای حل این بحران نکنند.
عدم حمایت از تولید داخلی کاغذ
«محسن غفوری» قائم مقام مدیرعامل روزنامه هفت صبح با اشاره به کاهش ۸ صفحه از این روزنامه به خاطر گرانی کاغذ بیان می‌کند: اگر ارز را بموقع برای کاغذ تخصیص می‌دادند ما در حال حاضر با این مشکلات روبه‌رو نبودیم. حدود دو ماه است که واردات کاغذ با مشکل روبه‌رو شده و همین موضوع باعث خالی شدن انبارها شده است. او می‌افزاید: نزدیک بودن سال نو میلادی نیز باعث افزایش مصرف جهانی کاغذ و کاهش تمایل آنها برای فروش آن به کشور شده است. غفوری با اشاره به تعطیلی شرکت کاغذ مازندران بیان می‌کند: این موضوع یکی از عوامل تأثیرگذار گرانی و کاهش کاغذ محسوب می‌شود.
متأسفانه زمانی که این کارخانه متوجه شد تولید کاغذ روزنامه برایشان سودی ندارد آن را متوقف کرد. بنابراین عدم حمایت دولت از تولید داخلی در کنار تخصیص ندادن ارز به این کالا باعث وخیم‌تر شدن اوضاع شده است. او با اشاره به اینکه برخی روزنامههای دولتی در این شرایط شروع به خرید کاغذ گران کردند، می‌گوید: این رسانه‌ها به خاطر اینکه با مشکل مالی مواجه نیستند با قیمت چند برابر شروع به خرید عمده کاغذ بازار کردند. این در حالی است که روزنامههای خصوصی با مشکلات مختلفی روبه‌رو هستند.
قائم مقام مدیر مسئول روزنامه هفت صبح در خصوص راهکار حل این مشکل بیان می‌کند: تخصیص ارز به کاغذ تنها راه حلی است که در این شرایط باید انجام داد. نهادهای دیگر مانند گمرک هم باید همکاری لازم را انجام دهند تا از التهاب بازار کم شود. غفوری می‌گوید: اگر شرایط به این صورت ادامه پیدا کند بی‌تعارف روزنامه ما تعطیل می‌شود. برخی روزنامههای دولتی کاغذ یکساله خود را خریداری کردند اما در این میان روزنامههای بخش خصوصی آسیب جدی خواهند دید.
فراخوان یک هفته بدون کیوسک
«خسرو نقیبی» رئیس شورای سردبیری روزنامه سینما با اشاره به دو برابر شدن قیمت کاغذ در بازار بیان می‌کند: ما رسانه‌ای هستیم که برای نخستین بار اعتراض‌مان را به گرانی کاغذ اعلام کردیم. این اعتراض را اعلام کردیم تا این فشار را به بخش دولتی و خصوصی انتقال دهیم. همان‌طور که قابل پیش‌بینی بود پس از این اتفاق رسانه‌های دیگر هم
به بیان نظرات و مشکلات خود پرداختند. او در خصوص علت اصلی گرانی و نبود کاغذ، به «ایران» می‌گوید: لغو اختصاص ارز به کاغذ دلیل اصلی گرانی آن است. خوشبختانه قول‌هایی هم از طرف مسئولان دولتی داده شده که این مشکل تا چند روز آینده حل خواهد شد. نقیبی با اشاره به راه‌اندازی فراخوان یک هفته بدون کاغذ می‌افزاید: این فراخوان را به خاطر اعتراض به گرانی کاغذ تشکیل دادیم تا رسانه‌ها یک هفته نسخه کاغذی منتشر نکنند و مسئولان مشکل آنها را حل کنند.
به همین خاطر دو روز بدون نسخه چاپی و تنها با نسخه آنلاین روزنامه سینما را منتشر کردیم تا مسئولان با خالی شدن کیوسک‌ها متوجه اهمیت رسانه شوند. رئیس شورای سردبیری روزنامه سینما می‌گوید: به خاطر قول‌هایی که از طرف مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بازرگانی برای حل موضوع داده شد تصمیم گرفتیم از روز دوشنبه دوباره به کیوسک برگردیم.
حضور رسانه‌ها در فضای مجازی بهترین راهکار در شرایط فعلی
«مهدی فرقانی» رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه، با اشاره به اینکه در گذشته
به خاطر نبود فضای مجازی میزان مصرف کاغذ یکی از نشانه‌های توسعه محسوب می شد، بیان می‌کند: اگر بخواهیم بر اساس توسعه پایدار موضوع را مورد بررسی قرار دهیم امروزه شاید مصرف کاغذ جزو شاخص‌های مهم توسعه محسوب نشود. این استاد رسانه می‌گوید: در هر صورت مطبوعات و کتاب نقش مهمی در فرهنگ‌سازی و پیشبرد توسعه ایفا می‌کنند اما گرانی کاغذ باعث نابسامان شدن وضعیت رسانه‌ها شده است. با توجه به پایین بودن شمارگان مطبوعات و حضور نداشتن محصولاتی مانند کتاب و روزنامه در سبد مصرفی خانواده‌ها گرانی کاغذ باعث کاهش صفحات روزنامه، گرانی روزنامه و کاهش شمارگان روزنامه‌ها خواهد شد.
او با اشاره به اینکه در خصوص علت گرانی و نبود کاغذ باید مسئولان دولتی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار نظر کنند، بیان می‌کند: روزنامه‌ها در حال حاضر می‌توانند با حضور در فضای مجازی خلأ گرانی کاغذ و کاهش صفحات‌شان را جبران کنند.
نوسان قیمت کاغذ مشکل تازه‌ای نیست
«بهروز گرانپایه»، کارشناس رسانه نیز با اشاره به اینکه من هنوز نمی‌دانم علت گرانی ناگهانی کاغذ چه بوده است، می‌گوید: واقعیت این است که در چند دهه اخیر وضعیت کاغذ همیشه همین بوده و مشکلاتی را برای صنف مطبوعات ایجاد می‌کرده که گاهی با حمایت تعاونی مطبوعات که مدیران مسئولان رسانه‌ای در آن عضویت دارند بخشی از مشکلات حل می‌شد. او می‌گوید: یکی از اهداف این تعاونی تأمین سرمایه به منظور استمرار فعالیت صنف بوده اما الان نمی‌دانم که آیا این تعاونی هنوز هم تأثیرگذار هست یا خیر.
گرانپایه با اشاره به اینکه به اعتقاد من وجود این قبیل تشکل‌ها و نهادهای حمایتی از جمله انجمن مدیران مسئول می‌تواند در این وضعیت‌های بحرانی مؤثر باشد، بیان می‌کند: خود صاحبان رسانه نیز باید با هوشمندی عمل کرده و آینده نگر هم باشند. او با اشاره به کاهش تعداد صفحات برخی روزنامههای کشور در چند روز گذشته می‌گوید:این نگرانی وجود دارد که اگر روند به همین شکل پیش رود و مدیران رسانه نتوانند مشکلات خود را برای تأمین هزینه‌های جاری و کاغذ تأمین کنند چه بسا تصمیم بگیرند برای همیشه تعداد صفحات روزنامه‌شان را کاهش داده و بخشی از تحریریه نیز بیکار شود.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: مشکل ارزی کاغذ حل می‌شود
«مهران عباسی انارکی» مشاور معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌و‌گو با «ایران» در خصوص کمبود کاغذ و مشکلات روزنامههای مکتوب گفت: طی جلساتی که در چند روز اخیر با برخی مدیران با سابقه مطبوعاتی و برخی واردکنندگان کاغذ برگزار شد ، مقرر شد تسهیل در امر اختصاص ارز مبادله‌ای و پیگیری تخصیص این ارز به واردکنندگان شناخته شده از ۱۹ آذرماه امسال صورت گیرد.
وی افزود: تضمین برای فروش کاغذ وارداتی به مطبوعات، نظارت بر خرید به اندازه مطبوعات از واردکنندگان اصلی با هدف جلو‌گیری از ایجاد بازار سیاه، تلاش برای فروش کاغذ با قیمت کمتر از کیلویی ۲ هزار و ۹۰۰ تومان تا پایان امسال و توافق برای پرداخت پول کاغذ خریداری شده روزنامه‌ها به صورت مرحله‌ای (با توجه به کمبود نقدینگی) از جمله موارد مطرح شده در جلسات بود که تا پایان هفته جاری نهایی و به صورت رسمی اعلام خواهد شد.
