با درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی اذهان سیاسیون و فضای سیاسی و رسانه ای کشور درگیر گزینه مناسب برای جایگزین رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
فوت نابهنگام رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، آیت الله اکبرهاشمی رفسنجانی ، فارغ از فضای بهت و اندوهی که در خصوص از دست رفتن یار دیرین امام و رهبری بر جامعه مستولی کرد، نگرانی هایی پیرامون انتخاب جایگزین مناسب در نهادی با اهمیت مجمع تشخیص مصلحت نظام را دامن زد. با توجه به نقش محوری و حلقه اتصال مجمع تشخیص مصلحت نظام در بین دو قوه مجریه و مقننه و اهمیت نگاه این نهاد درباره مصوبات مجلس در زمانی که مغایر با نظر شورای محترم نگهبان است، به نظر می رسد ریاست مجمع تشخیص باید پیش از تکیه بر این جایگاه سابقه کار اجرایی در سطوح عالی دولت و مجلس را داشته باشد. در این راستا سه گزینه ظرفیت های قابل توجهی در این خصوص دارند:
علی اکبر ناطق نوری
حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر ناطق نوری در دوره‌های اول، سوم، چهارم و پنجم نماینده و دوره‌های چهارم و پنجم رئیس مجلس شورای اسلامی بوده است. ناطق نوری نمایندگی امام خمینی(ره) را در وزارت جهاد سازندگی و وزارت کشور در دولت جنگ (از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴) داشته است . دوره ی ناطق در وزارت کشور را جزء بهترین سال های این وزارتخانه می دانند. ناطق نوری در سال ۱۳۷۷ با ابتکار خود بین المجالس کشورهای اسلامی را تأسیس کرد. او که از نزدیکترین چهره ها به مرحوم آیت الله هاشمی بود و قرابت فکری بسیاری با ایشان دارد، شاید یکی از مهم ترین افراد برای گمانه زنی جانشینی در این جایگاه است.
حسن روحانی
شیخ دیپلمات که با سایقه امنیتی ملی، قانون گذاری در بهارستان و فعالیت اجرایی در دولت ، این روزها ردای رییس جمهوری را بر دوش دارد نیز گزینه قابل بررسی در این خصوص است. حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی سابقه کار پژوهشی در مرکز تحقیقات استراتژیک دارد و به مدت بالغ بر ۱۳ سال است که نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری است. وی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال ۱۳۷۰ است و در سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۴ دبیر شورای عالی امنیت ملی و رئیس تیم هسته‌ای و مذاکره‌کننده ارشد ایران با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای ایران بوده است.
روحانی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۲ عضو شورای عالی امنیت ملی به نمایندگی از رهبری و از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۲ رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز بوده است. سابقه پنج دوره نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی را دارد و نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در دوره چهارم و دوره پنجم، بوده است و ۴ سال است که سکان اجرایی کشور را در دست دارد و مصمم است برای ۴ سال دیگر نیز این سکان را در اختیار بگیرد. باتوجه به سوابق روحانی در دو نهاد قانوگذاری و اجرایی کشور و ۱۶ سال دبیری شورای عالی امنیت ملی، و همچنین سال ها معاونت مرحوم آیت الله هاشمی در دوران جنگ و نهادهای دیگر، او از بهترین گزینه های موجود برای تکیه بر کرسی ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
علی لاریجانی
دکتر علی لاریجانی رییس فیلسوف پارلمان در فاصله سال‌های ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۰ سمت‌هایی چون معاونت وزارت کار و امور اجتماعی، معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن، معاونت وزارت سپاه و جانشین ستاد کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را بر عهده داشته است. در سال ۱۳۷۰ به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت آیت الله هاشمی رفسنجانی انتخاب شد و تا سال ۱۳۷۲ در این وزارتخانه ماند. سپس در سال ۱۳۷۳ ، به عنوان رئیس سازمان صداوسیما منصوب شد و تا سال ۱۳۸۳ به مدت ۱۰ سال مدیریت این سازمان را به عهده داشت.
لاریجانی همچنین سابقه نمایندگی رهبری و همچنین دبیری شورای عالی امنیت ملی را در سوابق خود دارد. علی لاریجانی دو دوره ریاست مجلس را پشت سر گذاشته و در حال حاضر برای سومین دوره پیاپی رییس مجلس دهم است تا همانند مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی، پرسابقه ترین فردی باشد که بر بالاترین کرسی پارلمان تکیه زده است.
اهمیت مجمع تشخیص مصلحت نظام
انگیزه اولیه در تأسیس چنین نهادی، ایجاد نقش میانجی بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان بود که در دهه اول انقلاب اسلامی ایران دچار اختلاف‌نظرهایی شده بودند. با توجه به گستره امور اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و لزوم ورود قوه مقننه در مسائل مختلف به خصوص در امور تقنینی و قانون گذاری و ایجاد مباحث مختلف در خصوص مطابقت این مسائل با حیطه قانونی و شرعی و اختلاف نظرهای طبیعی که ممکن است در این خصوص ایجاد شود، و همچنین با واگذاری سیاست گزاری های کلان به مجمع تشخیص مصلحت نظام ، اهمیت جایگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام بر کسی پوشیده نیست.
