آموزش های فراگیر فنی و حرفه ای متناسب با ظرفیت های بومی

فرنگیس حمزه یی؛ در شرایط فعلی جامعه، مهارت آموزی از اهمیتی ویژه برخوردار است که در این مهم نقش آموزش و پرورش و سازمان فنی و حرفه ای در تربیت دانش آموزان کارآفرین بی بدیل خواهد بود که در این مهم ضمن نیاز به آموزش های فراگیر فنی و حرفه ای متناسب با ظرفیت های بومی، راه اندازی نهضت مهارت های فنی ضروری است…

ششم مرداد ماه در تقویم به نام روز “ملی کارآفرینی و ترویج آموزش های فنی و حرفه ایی” نامگذاری شده و هفته منتهی به ششم مرداد ماه هفته ملی مهارت نام دارد. توجه به کارکردها و لزوم ارائه آموزش های فنی و حرفه ای متناسب با مزیت ها و نیازهای بومی استان هرمزگان نقش مهمی در سرمایه گذاری بر روی نیروی انسانی و نسل های آینده در کشور خواهد داشت.

قبل از هرچیزی، خوب است بدانیم آموزشهای رسمی و فنی و حرفه ای در ایران با ایجاد دارالفنون آغاز شد. در این مدرسه که در سال ۱۲۳۸(ه.ق) به منظور تربیت نیروی انسانی لازم در زمینه های اداری، علمی، فنی و پزشکی تاسیس شد، شاگردان هم درسهای نظری داشتند و هم درسهای عملی. در زمینه آموزش صنعت در سال ۱۲۸۶(ه.ق) اولین هنرستان فنی با نام مدرسه ایران وکمال شروع به کار کرد و در سال ۱۳۰۳ به هنرستان صنعتی تبدیل شد.

نیروی انسانی کارآمد به عنوان موتور محرکه اقتصاد و توسعه کشور نقش مهمی در توسعه کارکردهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و نظام سلامت اجتماعی یک جامعه دارد از اینروز کشورهای مختلف دنیا با ایجاد نظام آموزش‌های فنی و حرفه‌ای کارآمد به دنبال بهبود وضعیت بیکاری جوانان‌ خود هستند تا با تربیت این نیروها در توانمندسازی کشور خود به خصوص اقتصاد قدم های سازنده ای بردارند. کشور ما نیز این مهم مستثنی نبوده و در بخش های مختلفی این آموزش ها را دنبال کرده است.

رهبر معظم انقلاب در بحث آموزش فنی و حرفه ای دارای، كار بدون علم را كم‌اثر دانسته و علم بدون كار را نیز بى‌اثر می دانند. ایشان در سال ۱۳۷۰ در جمع مسئولين و كارشناسان هنرستان هاي فني و حرفه اي كشور می فرمایند: “آنچنان برنامه ريزي كنيد كه مجموع كساني كه در آينده وارد كارهاي دبيرستاني مي شوند درصد كمتر متعلق به دبيرستان ها و درصد بيشتر متعلق به هنرستان هاي فني و حرفه اي باشد”.

نقش دریامحوری هرمزگان در توسعه کارکردهای آموزش های فنی و حرفه ای

اهمیت مهارت آموزی و کارکردهای آموزش های فراگیر فنی و حرفه ای برکسی پوشیده نیست چرا که مهم ترین این کارکردها در نهایت منجر به تولید شغل خواهد بود. در جامعه کنونی مهارت آموزی از اهمیتی ویژه برخوردار است و یکی از بسترهای این مهارت آموزی مهارت های فنی و حرفه ای است که در استان هرمزگان تاکنون در بخش های صنعتی مثل مکانیکی، تراشکاری، جوشکاری، کامپیوتر و مهارت های صنایع دستی کارهای خوبی انجام شده و بسیاری از افرادی که در این بخش ها دارای کسب و کار و صاحب مهارت هستند، از این بستر و فرصت به خوبی استفاده کرده اند.

با توجه به دریا محور بودن استان هرمزگان و وجود ظرفیت های عظیمی که دراین استان وجود دارد که هنوز این ظرفیت ها بروز پیدا نکرده اند و به طور مسلم به اشتغال منجر خواهد شد، رویکردهای جدید کاری اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان هرمزگان در سال جاری نیز بر توسعه آموزش های مرتبط با دریا در بخش های مختلف صنایع دریایی مستقر در ساحل تدوین شده است.

ساخت سازه های دریایی، تکثیر و پرورش آبزیان، آموزش های مورد نیاز برای کار بر روی شناور ها از جمله ملوانی، صید و صیادی با همکاری سازمان مرتبط در سال جاری از مواردی است که از سال جاری مورد تاکید اداره کل فنی و حرفه ای است. در این بخش در جهت توسعه مهارت آموزی کارکنان معمولا ارگان ها و سازمان های مربوطه در این مهم کارهای خوبی انجام می دهند اما اینکه چه میزان از این آموزش ها براساس استانداردهای بین المللی و آموزش های نوین با حضور اساتید برجسته و صاحب فکر و ایده در این بخش هاست، در جهت رشد و ارتقاء سطح علمی آنها استفاده می شود، بسیار حائزاهمیت است.

نکته دیگری که در جهت اهمیت مهارت آموزی و نقش آن در توسعه اشتغال و کمک به رشد واحد های تولیدی و صنعتی خواهد بود، توجه به تشویق و ترغیب دانش آموختگان، دانش آموزان و افراد بیکاری است که علاقه مند به فراگیری این شغل ها هستند. فراخوان های عمومی و تعامل و مشارکت دستگاه های دولتی و در راس آنها فنی و حرفه ای و بخش خصوصی می تواند به توسعه آموزش های فنی و حرفه ای منجر شود. نهادینه شدن این مهم در وهله اول همت بلند می خواهد.

با توجه به افزایش نرخ بیکاری در استان در کنار ظرفیت های عظیمی دریایی، صنعتی و معدنی با رویکرد آموزش رشته های فنی جهت تامین نیروی انسانی مورد نیاز کارگاههای صنفی و صنایع استان، برگزاری دوره های ارتقاء مهارت برای جذب نیروهای مستعد و توانمند برای صنایع غرب بندر عباس از جمله پالایشگاههای نفت، گاز، کشتی سازی و صنایع منطقه ویژه اقتصادی از جمله فولاد و آلومنیوم المهدی می توان دست به کارهای موفقی برای کاهش نرخ بیکاری و رفع کامل بیکاری دراستان انجام داد که تحقق این مهم، همت و اراده مسئولین استان و انجمن های صنفی و سازمان های مردم نهاد را می طلبد.

تحقیق بر روی جمعیت ۸۴۰ مهارت آموز فنی و حرفه ای؛۴۱ درصد جذب بازار کار شدند

از آنجاییکه که مسئله کار و رفع بیکاری این روزها سرزبان های هم مسئولان و هم جوانان و خانواده هاست، خوب است اشاره به صحبت های سرپرست اداره کل آموزش فنی و حرفه ای هرمزگان داشته باشم که اعلام کرد: براساس برآورد و پژوهش صورت گرفته در بخش رهگیری شغلی، ۴۱ درصد مهارت آموزان فنی و حرفه ای این استان جذب بازار کار می شوند.

سیروس سلطانی نژاد در نشست خبری خود به مناسبت هفته ملی مهارت دوم تا ششم مرداد، این تحقیق یاد شده را بر روی جمعیت ۸۴۰ نفری از مهارت آموزان فنی و حرفه ای در سال گذشته اعلام کرد.

به گفته وی، ۵۹درصد شرکت کنندگان در دوره های مهارتی سازمان آموزش فنی و حرفه ای غیرکارجو و ۴۱ درصدکارجو بوده اند که ۳۸ درصد مهارت آموزان در رشته هایی مرتبط با مهارت خود جذب بازار کسب کار می شوند.

سلطانی نژاد همچنین ابراز کرد که ۲۰۶ نفر معادل ۲۵ درصد این افراد غیر کارجو، ۲۲۴نفر معادل۲۷درصد شاغل و برای ارتقاء مهارت های خود و هفت درصد نیز به صورت نامشخص در دوره های آموزش فنی و حرفه ای استان شرکت کرده بودند.

طبق صحبت های سرپرست اداره کل آموزش فنی و حرفه ای هرمزگان، ۱۹ هزار و ۵۰۰ نفر دوره آموزش در سال گذشته مراکز دولتی و غیر دولتی به علاقه مندان مهارت برای ورود به بازار کار ارائه شد.

آموزش های مهارت افزایی متناسب با مزیت ها و نیازهای بومی باشد

از ضرورت های مهارت آموزی توجه به نیروهای مستعد و بیکار در روستاهاست. آموزش رشته های خدمات فنی، کشاورزی و صنایع دستی بر اساس پتاسیل ها و ظرفیت های هر روستا با تاکید بر کمک به مشاغل خانگی مثل صدف سازی و سایر صنایع دستی مختص هر منطقه، توانمند سازی افراد در معرض آسیب های اجتماعی و خانواده آنان می تواند بخشی از این هدف گذاری باشد که در وهله اول نقش اداره کل فنی و حرفه ای را نشان می دهد. رشته های آموزش پرورش قارچ، کشت های گلخانه ای و پرورش بلدرچین در مراکز فنی و حرفه ای شهرستان ها هم کمک به توسعه اشتغال زایی و هم رفع آسیب هایی اجتماعی و فرهنگی است که امروزه جوانان و خانواده ها با آن درگیر شده اند.

برای ایجاد رغبت بیش تر به کارهای فنی، آموزش های صنعتی یکی از نیازهای جدی است، البته نباید صرفا به این بخش اکتفا کرد بلکه آموزش های مهارت افزایی باید متناسب با مزیت ها و نیازهای بومی استان باشد. با بهره گیری از زیر ساخت های فنی و حرفه ای در بخش های مختلف کشاورزی و تولیدات گیاهی، دامداری و ظرفیت های بکر دریایی در استان باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

از طرفی شرکت افراد صاحب ایده و توانمند برای کسب مهارت های جدید و استفاده از ایده های صاحب نظرات سایر استان ها در نمایشگاه های مهارتی بستری مناسب برای بروز خلاقیت ها و توانمندی های افراد خواهد بود. در این مهم نقش و سهم آموزش و پرورش، در تربیت دانش آموزانی توانمند و کارآفرین استان و تحویل آنها به جامعه نیز حیاتی تر است. برگزاری این مهارت آموزی ها از همان مقاطع پیش دبستانی تا مقطع دبیرستان موجب سرزنده بودن، ایجاد نشاط و شادابی و کمک به کمرنگ شدن ناامیدی در دانش آموزانی که به نوعی با آسیب های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی فراوان روبرو هستند.