روستای چلوگاومیشی میناب؛ از آن دسته روستاهایی است که قدم گذاشتن به آن تو را به یاد نخل های بی سر خرمشهر می اندازد اینجا هیچ جنگی رخ نداده اما بی کم وکاست، نخل های سربه فلک کشیده آن بی سر شده اند! اینجا در اثر….
فروچاله های میناب و مشکلات ناشی از آن در گفتگو با کشاورزان و ساکنین مینابی؛
از کشاورزان؛ التماس برای آب؟! از مسئولان؛ مقاومت
فرنگیس حمزه یی؛ فروچاله‌ها؛ مهمان های ناخوانده ای که امروز دشت میناب را کمین گرفته اند و هر لحظه ممکن است هر جایی از زمین، زمین بعیده شود. فروچاله‌ها عموما در اثرفعالیت‌های انسانی بوده و از برداشت بی‌رویه آب‌های زیرسطحی و زیرزمینی نشأت می گیرد. از طرفی رشد جمعیت همراه با گسترش بی‌رویه بهره‌برداری از آب در حوزه های صنعتی و کشاورزى، زندگی را بر انسان سخت می کند. اما فعالان حوزه محیط زیست شکل گیری فروچاله های دشت میناب را ناشی از مرگ آبخوان می دانند.
روستای چلوگاومیشی میناب؛ از آن دسته روستاهایی است که قدم گذاشتن به آن تو را به یاد نخل های بی سر خرمشهر می اندازد اینجا هیچ جنگی رخ نداده اما بی کم وکاست، نخل های سربه فلک کشیده آن بی سر شده اند! اینجا در اثر بی تدبیری های دهه ۷۰؛ درختان نخل اش بی سرشده اند و از انبه هم خبری نیست. درخت ها خشک شده اند و صدای باد و خاک است که بر گوش ها زمزمه می شود و در زیر پایت انواع فروچاله ها… به گفته مردم این روستا، حدود ۱۵ سال قبل سطح آب‌های زیرزمینی در این منطقه در فاصله کمتر از ۴ تا ۵ متری سطح زمین بود اما اکنون فروچاله‌ها، این روستا را در بر گرفته و سطح آب‌های زیرزمینی به شدت پائین رفته و حتی چاه‌های ۳۰ تا ۴۰ متری نیز در این منطقه به آب شیرین نمی‌رسد. گپ و گفت ما با تعدادی از کشاورزان و فعالان موسسه نگاهبانان جلگه میناب همراه را دنبال کنید:
عباس رسولی یکی از باغداران این منطقه می گوید: این دشت زمانی محل زیستگاه گاومیش و آبشخور انسان و رویش کشاورزی و باغداری سرسبزو زیبا بود اما امروز علاوه براینکه باغات از بین رفته به دلیل ایجاد فروچاله های ناشی از بی آبی چندین ساله، الان زمین این منطقه هم دچارمسائلی شده که به درد زندگی کردن هم نمی خورد.
وی علاوه بر چلو، روستاهای نصیرایی، میرآباد وتنبانو را از ۳۰ روستایی نام می برد که از آب این دشت هم خود می خوردند و هم باغ و محصول درو می کردند ولی الان سهم آنها فروچاله هایی است که هرآن باید منتظرفرورفتن آن باشند.
این باغدار مینابی در مورد علت پیدایش فروچاله‌ها در شهرستان میناب ادامه می دهد: سطح زیر کشت در اين منطقه آب بسياري نياز دارد كه منابع موجود كفاف آن را نمي دهد و بهره برداری بی رویه از آب های زیرزمینی منجر به این شده که افت زیادی در آبخوان دشت میناب صورت گیرد.
رسولی با اشاره به نشست اخیر کشاورزان با معاون آب منطقه ای و فرماندارمیناب می گوید: قرار شد دوماه دیگر ۳۰۰ لیتربرثانیه آب باز شود که این ۳۰۰ لیتر در ۶۰ روز می شود یک میلیون و ۵۵۵ هزار متر مکعب. و این جوابگوی کشاورزان و مردم میناب نیست.
وی با بیان این مطلب که دوسال پیش حجم سد ۱۲۵ میلیون متر مکعب بود که کلا ۳۵ روز آب سد میناب را باز کردند یعنی چیزی معادل ۳میلیون متر معکب آب، عنوان می کند: طبق اعلام آبفای هرمزگان، ۶۳ درصد آب مصرفی در بندرعباس به مصرف شرب می رسد، ۱۵ درصد عمومی و دولتی، ۱۲درصد نظامی ها و ۲ درصد نیز در صنایع استفاده می شود.
برداشت بی رویه از چاه ها با استدلال های سطحی
رسولی که خود عضو موسسه نگاهبانان جلگه میناب است، ادامه می دهد: وقتی مسئولین برای خط سوم میناب ۳۵۰ میلیارد تومان اعتبار دارند و برای نگه داری سالانه خطوط شبکه های آب، میلیاردها تومان هزینه می کنند آیا واقعا می شود نامی به جز کاسبی کردن گذاشت.
وی، برداشت بی رویه از حجم آب چاه ها با استدلال بسیار سطحی که ما “هیچ راهی جز حفر چاه حفر نداشته ایم و سالانه چندمیلیون متر معکب سفره های زیرزمینی میناب به دریا می رود و این آب هدر می رود! را از سوی برخی مسئولین را غیرعلمی می داند.
رسولی مثال آب میناب را یادآور کارتون پسر شجاع دانست که وقتی آب به باغات پایین دست نرسد و سفره های زیرزمینی درطولانی مدت تعذیه نشوند، کشاورزی خشک و از بین می روند، ادامه می دهد که بدترین اتفاقی که از سال ۷۹ منجر به خشک شدن باغات میناب شد، انتقال خط لوله دوم بندرعباس- میناب بود.
قاسمی دیگر باغدار این منطقه نیز در خصوص اثرات منفی این خط دوم می گوید: اثر نخست آن قطع شدن آب سد میناب به روی مردم و کشاورزان مینابی بود که تا سال ۸۹ ادامه داشت از طرفی با حفر۵۸ حلقه چاه به اسم جایگزین آب سد، آسیب ها دوچندان شد.
وی با اشاره به اینکه اواخر دهه ۷۰ اوج ساخت وساز و مصرف آب در بندرعباس بود، حفر چاه هایی که در مسیر رودخانه، آب آن به بندرعباس منتقل می شود را بلایی دیگر بر سر باغات میناب می داند که از هرچاه ۱۳۰لیتر آب برداشت می شود.
صمدی دیگر عضو موسسه نگاهبانان جلگه میناب نیز عنوان می کند: خداوند سفره های زیرزمینی را به گونه ای خلق کرده است که آب شور و شیرین بهم می خوردند و یک تعادل ایجاد می شود اما برخی از مسئولان با استدلال های سطحی، به قدری آب شیرین را استحصال کردند که به آب شور رسیده ایم و این بدترین خسارت به محیط زیست و مرگ آبخوان هاست.
وی شکل گیری فروچاله در میناب را ناشی از مرگ آبخوان در دشت میناب دانسته و می گوید: ۱۵ هزار سال طول می کشد تا یک آبخوان زنده شود.
این باغدار مینابی، تصمیم های غیرکارشناسی مسئولان، عدم استفاده از دیدگاه های متخصصین حوزه آب و کشاورزی وهمچنین سدسازی را بلایی می داند که باعث فقر زمین های کشاورزی میناب شده است.
انبه هایی که با امیدسبز پدربزرگان خشک می شود
صمدی ادامه می دهد که بهترین آب برای باغات میناب آبی بود که از رودخانه وارد می شد و ۴۰ سال پیش که از سد و سازی در این منطقه خبری نبود، در تمامی فصول سال ۲۵۰۰ لیتربرثانیه به دلیل وجود جوی های متعدد و اصلی این منطقه آب حتما همیشه بوده است.
وی، کهنون، گراز، سفلی، شهوار را جزو جوهای اصلی میناب دانست که مردم به دلیل وجود این جوها نه پولی برای خرید آب کشاورزی و باغات خود می داند و نه سهمه آب آنها قطع می شد.
جهانگیری یکی دیگر از کشاورزان با طرح این پرسش ها که آیا واقعا اهمیت باغات مردم میناب بیش تر است یا فضای سبز و ساخت ساز بندرعباس با آب شرب سد میناب؟ چه میزان آب احیای فضای سبز بندرعباس می شود؟ و چه میزان آب را کشاورزان مینابی خودشان برای کشاورزی استفاده می کنند؟ می گوید: انبه هایی که با خون دل پدربزرگان ما سبز شده امروز خشک می شود برای اینکه جلو چشم شهروند بندرعباسی چمن سبز باشد.
وی با اشاره به هدر رفت آب در ادارات بندرعباس می افزاید: من خودم دیدم باغدار دانشگاه آزاد بندرعباس لوله شیلنگ یک چهارم اینچ دستش گرفته و گل و چمن دانشگاه را آبیاری می کند آیا این از نظر شرعی یک گناه نیست که از حق کشاورزان مینابی برای مصارف صنعتی و ساختمان سازی و فضای سبز بندرعباس ادارات استفاده شود؟
این باغدار مینابی ادامه می دهد: ما حتی شنیده ایم آبی که از میناب می رود در بنادر شهید باهنر و مخصوصا شهید رجایی به کشتی های خارجی می فروشند مخازن این کشتی ها پر می شود، خوب این بی انصافی است که آب میناب برای کشتی های خارجی فروخته شود و پولش در جیب آب منطقه ای و آب و فاضلاب بندرعباس برود.
۳۰۰ لیتر آب با منت برای ما باز شده است
ناصری دیگر کشاورز مینابی می گوید: تاریخ این منطقه می گوید میناب شهر نخل و انبه و جم بوده؛ این مشاهدات عینی شماست آیا شما اثری از نخل و انبه در چلوگام میشی می بینید؟
وی ادامه می دهد: وقتی نخل و کشاورزی نباشد مردم سراغ شغل های کاذب می روند مردم که نمی توانند شکم گرسنه بخوابند وقتی فضای کسب و کار و مشاغل قانونی و مشروع مردم از بین می رود به تبع به سمت شغل های غیرقانونی خواهند رفت.
این باغدار با اشاره به باز شدن ۳۰۰ لیتر آب با منت می افزاید: تهیه آب شرب بندرعباسی از میناب هیچ آسیبی به ما نمی زند اما وقتی این آب برای ساخت و سازها، فضای سبز و فروش به صنایع صنعتی و کشتی های خارجی فروخته شود اما باغ های ما کشاورزان خشک شوند این برای ما دردناک است؛ ضمن اینکه قرار نیست همه آب شرب بندرعباس را میناب تامین کند.
وی خاطرنشان می کند: واقعا در حوزه مبادلات بازرگانی، بازرگانان هرمزگانی چقدر سهیم هستند و آقایان یقه سفید تهرانی چقدر سهم دارند؟ تمام آسیب های زیست محیطی دریا، شرجی و مسائل مرزی و امنیتی متوجه ماست؛ اما بهره برداری از منابع دریایی دیگران می برند.
۱۳ سال انتطاری برای تصویب طرحی که بر روی کاغد مانده است!
سید عباس موسوی، یکی از جانبازان و کشاورزان حکمی میناب نیز در خصوص مشکلات و هدر رفتن زحمات کشاورزان بیان می کند که در سال ۸۲ چاه کمک کانال برای کشاورزان منطقه حکمی و چندروستا توسط مسئولان آن دوران تصویب شد؛ اما متاسفانه همه چیز بر روی همان کاغذ ماند.
وی ادامه می دهد که با پیگیری های متعدد بعد از پنج سال در سال ۸۷ چاهی حفر شد از آن زمان تا به امروز ما منتظر آب کشاورزی هستیم ولی مسئولان اجازه نمی دهند.
موسوی آب میناب را حق مسلم کشاورزان می داند و می گوید: باغی که سالهای پیش بالای یک میلیون تومان ثمر می داد به این وضعیت تا یکی دوسال دیگر همین رطب اندک را هم نخواهیم داشت.
این باغدار منطقه حکمی با اشاره به این سخن پیامبر اکرم که؛ اگر مسلمان فریاد می زند و شما به دادش نرسید شمامسلمان نیستید؛ادامه می دهد: مسئولان چرا به فریاد ما کشاورزان نمی رسند، من همین حرف ها را به همراه نامه به خانم ابتکار هم دادم ولی نتیجه اش معلوم نیست چه خواهد شد.
وی در پایان می افزاید: امروز از باغ های سربه فلک کشیده میناب خبری نیست، از قول ها و وعده های مسئولان قطع امید کرده ایم.
